Thận là “bộ lọc” quan trọng giúp cơ thể loại bỏ chất thải và giữ cân bằng điện giải. Tuy nhiên, cơ quan này có khả năng bù trừ rất lớn, ngay cả khi hơn một nửa số đơn vị lọc bị hư hại, phần còn lại vẫn đủ sức đảm đương công việc. Chính vì vậy, ở giai đoạn đầu, suy giảm chức năng thận thường diễn ra âm thầm, không gây khó chịu rõ rệt. Nhiều người chỉ phát hiện khi đã mất tới hơn 70% chức năng lọc.

Theo Life Times, nhiều chuyên gia cho rằng chỉ cần quan sát kỹ những thay đổi nhỏ trong nước tiểu, chúng ta đã có thể phát hiện sớm những bất thường của cơ quan này. Bác sĩ La Hiểu Tần, khoa Lão khoa, Bệnh viện Đại học Trung Nam, nhấn mạnh: “Sự thay đổi màu sắc, tần suất đi tiểu có thể phản ánh sức khỏe của thận”.

Tiểu đêm nhiều

Một trong những dấu hiệu phổ biến nhất là đi tiểu đêm nhiều. Khi thận suy giảm khả năng cô đặc nước tiểu, lượng nước được tái hấp thu giảm, khiến người bệnh phải thức dậy giữa đêm đi tiểu từ hai lần trở lên. Mỗi lần, lượng nước tiểu không hề ít, đôi khi còn nhiều hơn cả ban ngày.

Trên thực tế, đây có thể là biểu hiện đầu tiên của rối loạn chức năng thận. Nếu tình trạng này kéo dài, đi kèm mệt mỏi, khát nhiều hoặc phù chân, cần đi khám sớm để tầm soát nguyên nhân.

Màu nước tiểu lạ

Một thay đổi khác cần đặc biệt lưu ý là màu nước tiểu bất thường. Khi nước tiểu sẫm màu, giống trà đặc kéo dài dù không ăn củ dền, dùng vitamin B, rất có thể là dấu hiệu của đái máu. Đây là biểu hiện thường gặp ở người bị viêm cầu thận, sỏi hoặc khối u đường tiết niệu.

Bác sĩ khuyến cáo nếu nước tiểu đổi màu kèm đau lưng, tiểu buốt hoặc xuất hiện cục máu đông, người bệnh cần đến bệnh viện ngay, bởi có thể đã có tổn thương thật sự ở thận hoặc bàng quang.

Thay đổi lượng nước tiểu

Lượng nước tiểu thay đổi rõ rệt cũng là dấu hiệu cảnh báo không thể bỏ qua. Một người khỏe mạnh thường bài tiết 1.000-2.000 ml nước tiểu mỗi ngày. Nếu lượng này giảm còn dưới 400 ml/ngày (thiểu niệu) hoặc tăng trên 2.500 ml/ngày (đa niệu) mà không do uống quá nhiều nước, đó có thể là lời cảnh báo từ thận. Tiểu ít có thể do tắc nghẽn đường tiết niệu hoặc suy thận cấp, còn tiểu nhiều kéo dài có thể liên quan đến đái tháo đường hoặc tổn thương ống thận.

Nước tiểu nhiều bọt mịn

Bên cạnh đó, nước tiểu nhiều bọt nhỏ, mịn và lâu tan là biểu hiện điển hình của đạm niệu, cho thấy màng lọc cầu thận đã bị tổn thương. Nếu khi bạn đi tiểu và xuất hiện bọt nhỏ li ti như bia, để yên 10-15 phút vẫn không biến mất, rất có thể đó là dấu hiệu sớm của bệnh thận mạn, đặc biệt ở người đái tháo đường hoặc tăng huyết áp lâu năm.

Làm gì để bảo vệ thận?

Để giữ cho thận luôn khỏe mạnh, bác sĩ Nhiếp Thịnh, Phó trưởng khoa Nội thận, Bệnh viện Nam Phương (Đại học Y khoa Phương Nam), khuyên mỗi người nên bắt đầu từ những thói quen nhỏ sau.

Trước hết là ăn uống điều độ và lành mạnh. Hạn chế muối trong bữa ăn, bởi ăn mặn khiến cơ thể giữ nước, làm tăng gánh nặng cho thận và dễ dẫn đến tăng huyết áp. Nên chọn nguồn đạm tốt như thịt nạc, cá, trứng, sữa và bổ sung nhiều rau xanh, trái cây để cung cấp vitamin, chất xơ.

Về vận động, bác sĩ khuyến khích người dân duy trì tập luyện thường xuyên ngay cả trong mùa lạnh. Tuy nhiên, bạn không nên tập quá sức; chỉ nên vận động đến mức ra mồ hôi nhẹ để tránh sản sinh quá nhiều chất chuyển hóa khiến thận phải làm việc nhiều hơn.

Ngoài ra, bạn cần ngủ sớm và ngủ đủ giấc, bởi ban đêm là thời điểm cơ thể, trong đó có thận, tái tạo năng lượng. Tránh hút thuốc, hạn chế rượu bia vì chúng làm tổn thương mạch máu nhỏ nuôi thận và đẩy nhanh quá trình thoái hóa chức năng lọc.

Một lưu ý quan trọng khác là không tự ý dùng thuốc lâu dài. Nhiều loại thuốc giảm đau, kháng sinh hay thảo dược có thể gây độc cho thận nếu sử dụng không đúng cách. Cuối cùng, khám sức khỏe định kỳ là “tấm lá chắn” quan trọng giúp bạn phát hiện sớm tổn thương thận.